ความปลอดภัยในสถานที่ทำงานนั้นเป็นสิ่งจำเป็นอย่างมาก ที่ทำให้ผู้ปฏิบัติงานมีความมั่นใจขณะปฏิบัติงาน ซึ่งหนึ่งในปัจจัยที่มีความสำคัญคือเรื่องแสงสว่าง ที่ควรมี ความสว่างเป็นไปตามกำหนดมาตรฐานความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาแวดล้อมในสถานที่ปฏิบัติงาน ซึ่งความสว่างของแสงนั้นมีผลกระทบกับผู้ปฏิบัติงานโดยตรง เช่น ถ้าแสงสว่างน้อยอาจทำให้กล้ามเนื้อตาทำงานหนักมากเกินไปจากการเพ่งมองวัตถุหรือชิ้นงานต่างๆ ทำให้มึนศรีษะได้ แต่ถ้าสว่างมากเกินไปจะทำให้กล้ามเนื้อตาล้า พร่ามัว ปวดตา ซึ่งสิ่งเหล่านี้เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุหรือส่งผลต่อสุขภาพทางสายตาของผู้ปฏิบัติงานได้ !!! แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าแสงสว่างในที่ทำงานเรานั้น มีความสว่างมากน้อยเพียงใด ? และค่าที่วัดได้จากเครื่องมือวัดนั้น Lux meter มีความแม่นยำถูกต้องหรือไม่จากการสอบเทียบเครื่องมือวัด วันนี้เรามาทำความรู้จักกับครื่องวัดชนิดนี้กัน ……
ลักซ์ มิเตอร์ (หรือ Light Meter, เครื่องวัดแสง, เครื่องวัดแสงสว่าง) คือ เครื่องมือวัดชนิดหนึ่งที่ใช้วัดปริมาณความเข้มของแสงสว่างในสภาพแวดล้อมที่ถูกกำหนดไว้ ซึ่งวัดค่าออกมาเป็นหน่วย Lux (ลักซ์) หรือ FC (Foot candle) โดย Lux meter (เครื่องวัดแสง) ปัจจุบันถูกออกแบบมาให้สามารถใช้งานได้หลากหลาย มีความรวดเร็วในการวัด สามารถพกพาได้สะดวก เล็กนํ้าหนักเบาและมีความแม่นยำในการวัดสูง ซึ่งเหมาะในการวัดในโรงงานอุตสาหกรรม, อาคารสำนักงาน, โรงพยาบาล, ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น
เครื่องมือวัดแสง (Light Meter) ทำงานอย่างไร
หลักการทำงานของ Light Meter ทำงานโดยใช้ Photo Electric cell หรือตัว Sensor ซึ่งถูกติดตั้ง ในโคมพลาสติกสีขาวขุ่น เมื่อจับแสงที่กระทบได้แล้ว จะส่งข้อมูลประมวลผล แปลงคลื่นแสงเป็นประจุไฟฟ้า คำนวณค่าเป็นหน่วย Lux แสดงผลออกมาที่หน้าจอDigital เพื่อสะดวกในการอ่านค่าที่วัดได้ให้ผู้ใช้งานทราบ
Light Meter มีกี่ประเภท ?
เครื่องมือวัดแสงมี 2 ประเภท
- เครื่องมือวัดแสงประเภท Analog หน้าจอในการวัดเป็นเข็ม
- เครื่องมือวัดแสงประเภท Digital แสดงผลเป็นตัวเลขหน้าจอเป็น LED
ซึ่งแบ่งเป็นช่วงการวัดเฉลี่ย 5 point ของ Range ที่ใช้งาน โดยทั่วไปแล้วนิยมใช้เครื่องมือวัดแบบ Digital โดยที่ Calibration Laboratory รับสอบเทียบ เครื่องวัดแสง ได้ถึง 25000 Lux
วิธีการใช้งาน เครื่องวัดแสง โดยทั่วไป
- กดปุ่ม Power เพื่อเปิดเครื่อง
- เปิดฝาครอบตัว Sensor ออก
- หัน Sensor ไปยังตำแหน่งแสงที่ต้องการวัด โดยหัน Sensor ตั้งฉากกับตัวกำเนิดแสง
- เลือกช่วงการวัดให้เหมาะสม
- สามารถปรับค่าหน่วยการวัด โดยกดปุ่มเปลี่ยนหน่วย Lux หรือ CD ได้ตามต้องการ
- สามารถบันทึกค่าสูงสุดในการวัดได้ โดยกดปุ่มบันทึกค่า
- หลังจากใช้งานเสร็จแล้วให้กดปุ่ม Off หรือปล่อยให้ปิดเองอัตโนมัติ และปิดฝาครอบ Sensor
**หมายเหตุ** เครื่องวัดแสง (แต่ละยี่ห้อหรือรุ่น มีปุ่มกดหรือฟังก์ชั่นแตกต่างกันบ้าง วิธีใช้งานสามารถเรียนรู้การใช้งานเพิ่มเติมจากคู่มือได้
ระดับความเข้มของแสงสว่างทั่วไปโดยประมาณ
- แสงดวงอาทิตย์ 100,000 Lux
- ภายนอกอาคาร 10,000 Lux
- ในโรงงานอุตสาหกรรม 750 – 1,500 Lux
- ใน Supermarket 500 – 1,000 Lux
- Office สำนักงาน 350 – 750 Lux
- บ้านที่อยู่อาศัย 150 – 250 Lux
โดย 1 Lux = 1 Lumen/M2 หรือ = 0.0929 FC
1 FC = 1 Lumen / Ft2 หรือ = 10.752 Lux
ทำไมต้องสอบเทียบเครื่องมือวัดแสง
เพราะเป็นเครื่องมือที่ใช้วัดแสงซึ่งเกี่ยวกับความปลอดภัยต่อสายตาผู้ปฏิบัติงาน ซึ่งต้องการความแม่นยำสูงมาก หากเครื่องมือมีการอ่านค่าผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อนนั้น หมายถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดการ สูญเสียดวงตา เพราะหากการดูแลรักษาเครื่องมือหรือใช้งานเครื่องมือผิดวิธี อาจทำให้เครื่องมือมีการอ่านค่าคลาดเคลื่อน (error) ไปจากเดิมได้ เพราะฉะนั้นการสอบเทียบเครื่องมือวัดจึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง
วิธีเก็บรักษาและข้อควรระวังในการใช้เครื่องมือวัด
- ควรเก็บเครื่องมือไว้ในกล่องหรือซองที่ผู้จำหน่ายให้มาหลังใช้งานเสมอ
- ควรเก็บไว้ในอุณภูมิที่ไม่สูงเกินไปและชื้นเกินไป
- ระมัดระวังไม่ให้ เครื่องวัดแสง เกิดการตกหล่นระหว่างการใช้งานหรือหลังจากใช้งาน
- ควรศึกษาคู่มือก่อนการใช้งานเพื่อความแม่นยำในการตรวจวัด
วิธีเก็บบำรุงรักษาและข้อควรระวัง Lux meter
- หลีกเลี่ยงการเก็บรักษาในสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นผงหรืออุณหภูมิสูง
- หลีกเลี่ยงการเก็บรักษาในที่ชื้นอบเกินไปหรือถูกแสงแดดโดยตรง
- หลีกเลี่ยงการเก็บรักษาโดยการวางใกล้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ าสูง
- การเปลี่ยนแบตเตอรี่ ทำได้โดยถอดฝาด้านหลังของเครื่องมือออกและเปลี่ยนแบตเตอรี่ขนาด 9 v
- เช็ดทำความสะอาดเครื่องมือเสมอหลังจากใช้งานเสร็จแล้ว
ในภาคอุตสาหกรรมนั้นเครื่องวัดแสง มีบทบาทสำคัญในการวัดและควบคุมคุณภาพแสงในสถานที่ปฏิบัติงานให้เป็นไปตามกฎหมายกำหนดไว้ ทำให้ทุกโรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ต้องมีเครื่องมือวัดนี้ไว้ใช้งาน และจะต้องมีการวัดปริมาณของแสงเป็นประจำ อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง หรือเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมของสถานที่ทำงาน ยกตัวอย่างเช่น ทาสีผนังใหม่ การเปลี่ยนหลอดไฟ หรือต่อเติมผนัง ฝา / เพดานเป็นต้น
ทั้งหมดนี้เป็นเหตุผลที่ เครื่องวัดแสงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่โรงงาน อุตสาหกรรมต่างต้องมีใช้ ดังนั้นการเลือกซื้อเครื่องมือวัดแสง Lux meterก็มีความสำคัญเพื่อให้เหมาะกับการใช้งาน ต้องมีการรับรองมาตรฐานอุตสาหกรรม หรือ มอก.รวมทั้ง สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ การสอบเทียบเครื่องมือวัด ให้ได้มาตรฐานทุกปี โดย Calibration Laboratory สามารถสอบเทียบเครื่องมือวัดแสง ได้และได้รับการรับรองมาตรฐาน ANAB Range 1-20000 Lux และ 1 – 20000 cd/m 2
หากต้องการสอบเทียบเครื่องมือวัด
ทางบริษัท แคลิเบรชั่น แลบอราทอรี่ จำกัด (Calibration Laboratory) มีบริการให้การสอบเทียบเครื่องมือวัด Light Meter โดยใช้ Lux and Luminance Meter Calibration ใช้เป็น Standard ในการสอบเทียบ โดยทาง CLC สามารถให้บริการสอบเทียบเครื่องมือวัดแสง ได้ถึง 25,000 Lux หากต้องการส่ง Calibrate เครื่องมือวัดกับทางแคลิเบรชั่น แลบอราทอรี่สามารถสอบถามได้ตามช่องทางต่างๆได้เลยค่ะ
ผู้เขียน Timnorton และ THM 87
ซื้อสินค้าด้าน Electrical บริการสอบเทียบห้องปฏิบัติการไฟฟ้า
—